Wat is koemelkallergie?

Koemelkallergie is een ongewenste immuunreactie op bestanddelen in koemelk: als jouw baby een koemelkallergie heeft, dan reageert het afweersysteem van je baby heftig op de eiwitten in koemelk. En hoewel het niet vaak voorkomt, is jouw baby daar zeker niet de enige in. Het aantal zuigelingen dat in het eerste levensjaar een koemelkallergie krijgt, wordt op 2-3 % geschat. Een allergie voor eiwitten in koemelk is daarmee de meest voorkomende voedselallergie bij zuigelingen tot het eerste levensjaar. Kinderen met een koemelkallergie kunnen maar zeer kleine hoeveelheden eiwitten uit koemelk verdragen. 

Zuivel

Maar niet alle eiwitten in koemelk zijn uniek voor koeien, waardoor jouw baby ook kan reageren op diezelfde eiwitten in melk van schapen, geiten, of buffels. Als je borstvoeding geeft is het daarom het beste om alle zuivelproducten uit je dieet te elimineren, en dus niet koemelk te vervangen door bijvoorbeeld geitenzuivel, omdat je kleintje daar via de borstvoeding op kan reageren.

Hoe jouw dreumes aan deze allergie komt? Erfelijkheid speelt een rol. Als een ouder een allergische aandoening heeft zoals hooikoorts, loopt een kind een verhoogd risico op koemelkallergie. Als twee ouders een allergische aandoening hebben, is dat risico nog een stuk groter. Gelukkig heeft jouw kindje waarschijnlijk niet lang last van de allergie, want een allergie voor koemelkeiwit verdwijnt vaak weer en al op jonge leeftijd.

Koemelkallergie kan verdwijnen

Bij een allergie denk je snel aan een stukje ongemak dat je levenslang meedraagt, zoals een allergie voor pinda’s en noten. Maar dit zijn voedselallergieën die pas op latere leeftijd optreden - en die hou je vaak de rest van je leven. Een koemelkallergie wordt meestal vastgesteld vóór de eerste verjaardag van jouw baby. Voedselallergieën die op jonge kinderleeftijd optreden - zoals allergie voor koemelk of voor ei - verdwijnen meestal vanzelf weer. Dat scheelt! Deze allergieën zijn meestal na één tot vier jaar verdwenen. Ruim driekwart van de kinderen met koemelkallergie kan na zijn tweede levensjaar al weer koemelkeiwit verdragen! 

Koemelkallergie test

Heb je het vermoeden dat je baby koemelkallergie heeft? Dan is het verstandig om bij je huisarts langs te gaan. Tijdens dit gesprek zal de arts vragen naar de medische voorgeschiedenis van je kindje en van jouw familie. De arts zal ook vragen naar de symptomen die jou zijn opgevallen, en het voedingspatroon en de eetgewoonten van jouw kindje. Handig om deze dingen van te voren even op papier te zetten! En daarnaast zal je kindje worden nagekeken natuurlijk.

Bij verdenking op een koemelkallergie zal door de huisarts, jeugdarts, of in het ziekenhuis meestal een zogenaamde eliminatie- en provocatie-test worden voorgeschreven. Hierbij wordt allereerst gekeken of de klachten verdwijnen na een koemelkvrij dieet (eliminatie) en vervolgens of deze weer terugkomen nadat opnieuw koemelk (of flesvoeding op basis van koemelk) wordt gegeven (provocatie). Of nu deze test wordt gedaan, of een andere methode wordt gebruikt, belangrijk is dat het door de arts wordt vastgesteld. Dan kunnen ook andere (lichamelijke) oorzaken worden uitgesloten. Omdat een koemelkallergie vaak weer overgaat, is het goed om - in overleg met de behandelaar van je kindje - om de zoveel tijd te proberen of je kindje weer flesvoeding op basis van koemelk verdraagt. 

Symptomen koemelkallergie baby

Als jouw baby koemelkallergie heeft, ontstaan de klachten waarschijnlijk in de eerste twee maanden na de geboorte van je kindje. De symptomen van koemelkallergie kunnen zijn:

• Krampjes 
• Braken 
• Diarree 
• Huidklachten (zoals eczeem of jeuk)
• Last van de luchtwegen (piepen, niezen, tranende ogen)
• Veel huilen en daardoor minder slapen

Vaak beginnen de klachten binnen twee uur na de inname van flesvoeding met koemelk of borstvoeding, als je net zelf koemelk hebt gedronken. Maar realiseer je wel: deze klachten kunnen ook door iets heel anders dan koemelkallergie veroorzaakt worden.

Dr. Google

Je baby is helemaal overstuur, huilt de hele dag en nacht, en slaapt weinig. Je googlet je suf, en dr. Google stelt al snel de diagnose “koemelkallergie”. Wees voorzichtig met deze conclusie, en laat dit altijd, altijd, door een arts checken. Want de symptomen kunnen een heel andere oorzaak hebben dan koemelkallergie. Extra lastig is dat de hierboven genoemde symptomen niet typerend zijn voor koemelkallergie. Sterker nog, deze symptomen komen veel vaker door andere aandoeningen dan door koemelkallergie. Zo kunnen bij virusinfecties symptomen optreden, die lijken op de symptomen van koemelkallergie. Raadpleeg dus altijd een arts om de juiste oorzaak bij jouw baby te vinden. De huisarts, het consultatiebureau en andere specialisten kunnen jou helpen met het vaststellen van een koemelkallergie. 

Je baby heeft een koemelkallergie en nu?

Bij aangetoonde koemelkallergie bij je kindje is de enige behandeling koemelkeiwit volledig te vermijden. Als je borstvoeding geeft, kan je als moeder het beste zuivelproducten vermijden. Je baby krijgt anders de eiwitten via de borstvoeding binnen. Neem dus liever ook geen zuivel van geitenmelk of van schapen of buffels (geen mozzarella dus). De eiwitten in geitenmelk (of schapen- of buffelmelk) zijn wel net even anders dan die in koemelk, maar ze lijken nog genoeg op elkaar om een reactie van het immuunsysteem te geven. Maar het is zeker niet aan te raden om te stoppen met het geven van borstvoeding! Borstvoeding is altijd de beste voeding als het gaat om de gezondheid van moeder en kind. Om zelf toch nog de juiste voedingsstoffen, zoals vitamine B2 en calcium, binnen te krijgen als je langere tijd zuivelproducten vermijdt, is het raadzaam om naar een diëtist te gaan. Die kan jou bijstaan met informatie, advies, en eventueel een voedingsplan. Gezonde mama, gezonde baby!

Als je kleintje flesvoeding krijgt, dan is standaard babyvoeding niet geschikt: er moet gestart worden met aparte flesvoeding. Meestal is dat zogenaamde “intensief gehydrolyseerde flesvoeding”. Flesvoeding op basis van geitenmelk is dan geen geschikt alternatief. Laat je vooral door het consultatiebureau of je arts adviseren. 

Allergische reactie op koemelk

Een allergische reactie op koemelkeiwit is vervelend voor je baby. Gelukkig gaat een koemelkallergie vaak weer over. Daarom is het goed om - in overleg - regelmatig te proberen of je kindje weer flesvoeding met koemelk verdraagt. Als je borstvoeding geeft, kan je in overleg met je diëtist en arts je inname van zuivel stap voor stap opbouwen. Ook zijn online adviezen en schema's te vinden, maar bespreek dit altijd eerst met je arts. Zo zal je baby het beste op de opbouw reageren, en er het minste last van hebben.

Verschil tussen koemelkallergie, koemelkintolerantie en lactose-intelorantie

Koemelkallergie, koemelkintolerantie, lactose-intolerantie. De termen worden soms door elkaar gebruikt en daardoor ontstaat soms verwarring. Toch zijn dit wel degelijk verschillende aandoeningen. Zoals zojuist verteld is koemelkallergie een ongewenste reactie op koemelkeiwit, waarbij het afweersysteem een rol speelt. Maar wat is koemelkintolerantie? En wat is lactose-intolerantie dan?

Koemelkintolerantie

Koemelkintolerantie is een verzamelnaam voor klachten, waarbij wordt aangenomen dat bepaalde bestanddelen van koemelk slecht worden verteerd. In tegenstelling tot een koemelkallergie, is deze intolerantie niet eenvoudig medisch aan te tonen: in strikte zin bestaat koemelkintolerantie dan ook niet. 

De symptomen, die worden geassocieerd met koemelkintolerantie, zijn veelal milder dan die van koemelkallergie, maar lijken er soms wel op. Zo komt milde eczeem voor, buikpijn en krampjes, of losse ontlasting, terwijl er geen sprake is van een koemelkallergie. Bij dit soort klachten - waarbij koemelkallergie door een test is uitgesloten - kan het de moeite waard zijn een flesvoeding op basis van geitenmelk te proberen. De samenstelling van geitenmelk is namelijk net even anders dan die van koemelk. We vallen in herhaling, maar raadpleeg dus wel eerst een arts om zeker te weten dat er geen sprake is van koemelkallergie of andere direct aanwijsbare fysieke oorzaak en overleg dit ook altijd op het consultatiebureau. 

Lactose-intelorantie

Lactose is melksuiker en dat zit van nature in borstvoeding en in alle zuivel. Lactose-intolerantie bij baby’s is heel zeldzaam en wordt veroorzaakt door een genetische aandoening. De kans is bijzonder klein dat jouw baby last heeft van lactose-intolerantie. Symptomen van lactose-intolerantie zijn winderigheid, diarree, misselijkheid en braken en deze symptomen treden vrij snel na de geboorte al op. Er is geen sprake van een allergische reactie, maar de lactose kan niet goed worden afgebroken en dat leidt tot darmproblemen. Volwassenen kunnen dergelijke klachten ook krijgen na het eten en drinken van zuivel, hoewel het bij volwassen Europeanen - met een grote melkconsumptie - relatief zeldzaam is. Vanwege de link met het eten en drinken van zuivel wordt het vaak verward met koemelkallergie. Maar dat klopt dus niet! 

Geitenmelk is hip!

Er wordt wereldwijd vaker geitenmelk gedronken dan koemelk. In Nederland, met een lange traditie op basis van koemelk, kan je je dat maar lastig voorstellen. Toch groeit ook in Nederland de vraag naar geitenmelk. Trouwens, niet alleen naar de melk van de geit, maar ook naar geitenkaas, geitenyoghurt, en geitenijs! Waarom is geitenmelk zo populair? Het past helemaal in de tijd van de foodies, gezonde voeding en deze tijd waarin steeds meer mensen ervoor kiezen om bewuster en bijvoorbeeld biologisch te gaan eten.

Maar we hadden het over babyvoeding, en ja, de vraag naar flesvoeding met geitenmelk groeit ook! Wij kiezen dan ook nog voor biologische geitenmelk (net als onze andere biologische ingrediënten), omdat wij graag blije geiten zien. Heeft jouw baby geen koemelkallergie en vraag je je af of jouw kleintje zich beter zal voelen bij flesvoeding met geitenmelk? Daarover kunnen wij alleen maar roepen: probeer het eens!

Koemelkallergie: mag geitenmelk dan wel?

Geitenmelk wint dus aan populariteit en door de verschillen in eiwitstructuur en verteerbaarheid verwachten veel mensen dat geitenmelk geschikt is als alternatief bij koemelkallergie. Helaas is dit niet het geval. In het geval van een bewezen koemelkallergie is geitenmelk geen geschikt alternatief. De eiwitstructuur van geitenmelk is weliswaar net even anders, maar hier en daar lijkt het nog op koemelk. En dat is helaas hetgeen waar het lijfje van jouw baby zo heftig op reageert. 

Opvolgmelk met geitenmelk

Het kan zijn dat jouw baby geen koemelkallergie heeft, maar flesvoeding met koemelk toch niet goed kan verdragen. Bespreek altijd op het consultatiebureau of met je arts wat een passende oplossing is. Wellicht is de opvolgmelk van Pure Goat Company het proberen waard. 

Daarnaast heeft onze biologische flesvoeding nog andere voordelen. Zo worden onze gewassen geteeld zonder chemische bestrijdingsmiddelen, en geldt dat ook voor het voer dat de geiten krijgen. Ook hebben de melkgeiten meer stalruimte en kunnen ze naar buiten. Blije geit, gezonde flesvoeding!

Tips bij koemelkallergie

Heeft jouw kindje koemelkallergie? De volgende tips kunnen je helpen:

• Pas je eigen voeding aan als je borstvoeding geeft. Schakel een diëtist in voor advies over zuivelvrije voeding. 
• Geef je borstvoeding? Er zijn allemaal kookboeken te krijgen met overheerlijke zuivelvrije recepten. 
• Krijgt je kleintje flesvoeding? Laat je dan door het consultatiebureau of arts adviseren. Meestal betekent dit overstappen op intensief gehydrolyseerde flesvoeding. 
• Geef je al hapjes? Check wel of deze zuivelvrij zijn!
• Zorg dat jij en je omgeving bekend zijn met alle aanduidingen van melk. Je kunt hiervoor ook een app, bijvoorbeeld de ‘Kies Ik Gezond’-app van het Voedingscentrum gebruiken.
• Gaat jouw dreumes naar de crèche, opvang, oma’s, oppas, vriendjes en vriendinnetjes? Hang een lijstje op de koelkast van de opvang, of geef een lijstje mee met de voedingsmiddelen die je kindje niet binnen mag krijgen. 
• Is de voeding van je baby op orde, maar heeft je baby toch last van krampjes? Kalmeer je baby door lekker te knuffelen, een zacht muziekje op te zetten, of badder je baby in een lauwwarm badje. 
• Geef op de crèche jouw telefoonnummer en dat van je huisarts, voor noodgevallen. Dat is altijd verstandig natuurlijk.
• Heb geduld. Je kindje groeit meestal over de allergie heen!

Lees hier meer over onze ingrediënten. 

Literatuurbron: Voedingszentrum.nl, NVK, Stichting voedselallergie, Wilhelmina Kinderziekenhuis